امکان‌سنجی استفاده از انرژی خورشیدی در استان‌های ایران – علیرضا محمودی فرد

طبق گزارش فرا اقتصاد بین الملل، اهمیت و لزوم استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در این عصر بر هیچ محققی پوشیده نیست؛ یکی از این انرژی‌ها که در عین پاک بودن و تمام نشدن، سادگی استفاده را نیز به همراه دارد، انرژی خورشیدی است.

مقدمه

ایران با داشتن موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد، یکی از کشورهایی است که پتانسیل بالایی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌خصوص انرژی خورشیدی، دارد. از آنجایی که انرژی خورشیدی به‌عنوان یک منبع پایدار، فناناپذیر و پاک شناخته می‌شود، بررسی امکان‌سنجی آن می‌تواند به تأمین نیازهای انرژی کشور و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک کند. این یادداشت به تحلیل شرایط و عوامل مؤثر در استفاده از انرژی خورشیدی در استان‌های مختلف ایران می‌پردازد.

1. پتانسیل جغرافیایی و اقلیمی

ایران به‌سبب موقعیت جغرافیایی و تنوع اقلیمی، از مزایای قابل توجهی برای تولید انرژی خورشیدی برخوردار است. بر اساس مطالعه‌ای که توسط وزارت نیرو انجام شده است، ۳۰۰ روز آفتابی در سال و تابش متوسط روزانه‌ی ۵-۶ کیلووات ساعت بر متر مربع، شرایط ایده‌آلی برای استفاده از انرژی خورشیدی فراهم کرده است (Ministry of Energy, 2019)؛ استان‌های یزد، کرمان و سمنان به‌عنوان مناطق با پتانسیل بالا در تولید انرژی خورشیدی شناخته می‌شوند.

2. نوع فناوری‌های مورد استفاده

استفاده از فناوری‌های مختلف برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی، از جمله پنل‌های فتوولتائیک و سیستم‌های حرارتی خورشیدی، امکان‌پذیر است؛ سیستم‌های فتوولتائیک، بیشتر برای تولید برق و سیستم‌های حرارتی خورشیدی برای تأمین آب گرم و گرمایش مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ به‌طور مثال، پروژه‌های موفقی در استان یزد با استفاده از سیستم‌های فتوولتائیک به تولید انرژی پاک پرداخته‌اند (Zahra et al., 2020).

3. موانع و چالش‌ها

با وجود پتانسیل بالا، چندین چالش وجود دارد که باید برطرف شوند، ازجمله:

شکاف سرمایه‌گذاری: نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان برای توسعه زیرساخت‌ها و فناوری‌های مرتبط با انرژی خورشیدی وجود دارد. بر اساس گزارش بانک جهانی، نیاز به حمایت‌های مالی و همچنین مشوق‌های اقتصادی برای تحریک سرمایه‌گذاری در این زمینه ضروری است (World Bank, 2018).

آموزش و مهارت: عدم وجود نیروی کار ماهر در زمینه فناوری‌های خورشیدی، یکی دیگر از چالش‌هاست. برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاهی برای ارتقاء دانش فنی افراد می‌تواند به حل این مشکل کمک کند (Khan et al., 2019).

4. سیاست‌گذاری و حمایت‌های دولتی

ایران در سال‌های اخیر اقداماتی برای حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر انجام داده است. برنامه‌هایی مانند تعرفه‌های ثابت برای خرید برق از نیروگاه‌های خورشیدی و تنوع مشوق‌های مالی به‌منظور حضور سرمایه‌گذاران در این حوزه طراحی شده‌اند؛ از سوی دیگر، به تصور می‌رسد که دسته‌بندی‌های متنوع و سیاست‌های مشخص می‌تواند به تسهیل توسعه انرژی خورشیدی در استان‌های مختلف کمک کند (Renewable Energy Organization of Iran, 2020).

5. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

استفاده از انرژی خورشیدی در استان‌های ایران از منظر جغرافیایی و پتانسیل فنی، قابل تحقق است. با توجه به حمایت‌های دولتی و افزایش آگاهی عمومی در خصوص مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر، انتظار می‌رود که با همکاری بین بخش خصوصی و دولت، توسعه انرژی خورشیدی در کشور به ثمر بنشیند؛ از سوی دیگر، کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و بهبود وضعیت محیط‌زیست، از نتایج مثبت این روند خواهد بود.

گردآوری: علیرضا محمودی فرد – مدرس درس الکترونیک قدرت کاربردی در دانشگاه