به گزارش فرا اقتصاد بین الملل، صنعت هوانوردی به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های حمل و نقل جهانی، در تأمین جابه‌جایی سریع مسافران و بارها نقش کلیدی ایفا می‌کند. با این حال، وابستگی این صنعت به سوخت‌های فسیلی، از جمله سوخت جت، منجر به تولید انواع آلودگی‌ها و اثرات منفی بر محیط زیست گردیده است. این یادداشت به بررسی جامع اثرات زیست‌محیطی سوخت‌های فسیلی در صنعت هوانوردی، چالش‌های موجود و راهکارهای ممکن می‌پردازد.
۱. اثرات مستقیم سوخت‌های فسیلی
۱.۱. انتشار گازهای گلخانه‌ای
سوخت‌های فسیلی یکی از بزرگ‌ترین منابع انتشار گازهای گلخانه‌ای هستند. صنعت هوانوردی به تنهایی حدود ۲.۵% از کل انتشار دی‌اکسید کربن (CO₂) جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. انتشار CO₂ ناشی از سوختن سوخت‌های جت، باعث افزایش تمرکز این گاز در جو و تغییرات اقلیمی می‌شود. البته، دیگر گازهای گلخانه‌ای مانند متان (CH₄) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) نیز تولید می‌شوند که هریک به‌نوبه خود به تشدید این مشکل کمک می‌کنند.
۱.۲. آلاینده‌های موضعی
علاوه بر گازهای گلخانه‌ای، سوخت‌های فسیلی به تولید آلودگی‌های موضعی مانند نیتروژن اکسید، مونوکسید کربن و ذرات معلق (PM) منجر می‌شوند. این آلاینده‌ها می‌توانند اثرات منفی بر کیفیت هوا و سلامت عمومی جامعه داشته باشند. به‌خصوص نیتروژن اکسید، می‌تواند به شکل‌گیری اوزون در سطح زمین کمک کند که یکی از آلاینده‌های خطرناک و سمی محسوب می‌شود.
۱.۳. تأثیرات بر لایه اوزن
پروازهای تجاری معمولاً در ارتفاعات بالا انجام می‌شوند که در این ارتفاعات، سوخت‌های فسیلی باعث تولید اکسیدهای نیتروژن می‌گردند. این اکسیدها در صورت آزاد شدن در حالت بالا، می‌توانند سیطره اوزون را در لایه‌های بالایی جو افزایش دهند. این افزایش می‌تواند اثرات منفی بر روی پوشش اوزون داشته باشد، که به نوبه خود به افزایش تابش ماوراء بنفش و آسیب به اکوسیستم‌ها منجر می‌شود.
۲. اثرات غیرمستقیم
۲.۱. تغییرات در الگوهای آب و هوایی
استفاده از سوخت‌های فسیلی در پروازهای هوایی، می‌تواند بر چرخه‌های آب و هوایی تأثیر بگذارد. حرارت تولید شده توسط موتورهای هواپیماها و تأثیرات مستقیم بر روی ابرها می‌تواند منجر به تغییرات در الگوهای بارش و دما در مناطق وسیع شود. این تغییرات می‌توانند به نوبه خود منجر به وقوع بلایای طبیعی، مانند طوفان‌های شدید و خشکسالی شوند.
۲.۲. پیامدهای اکوسیستمی
آلودگی ناشی از صنایع هوانوردی می‌تواند بر اکوسیستم‌های محلی نیز تأثیر بگذارد. وجود آلاینده‌ها در محیط زیست ممکن است به کاهش تنوع زیستی کمک کند و بر چرخه حیات گیاهان و جانوران اثر منفی بگذارد. مطالعه‌ای در مورد رسوبات آلاینده در مناطق نزدیک فرودگاه‌ها نشان داده است که برخی از گونه‌های گیاهی و جانوری دچار کاهش جمعیت و تنوع می‌شوند.
۳. چالش‌ها و موانع
۳.۱. عدم دسترسی به سوخت‌های تجدیدپذیر
گرچه فناوری‌های جدید مانند سوخت‌های زیستی و الکتریکی در حال توسعه هستند، اما هنوز یکی از چالش‌های بزرگ، فراهم آوردن زیرساخت‌های لازم برای تولید و توزیع این سوخت‌ها می‌باشد. علاوه بر این، هزینه‌های بالا و زمان‌بر بودن عرضه سوخت‌های جدید، روند تغییر را کند می‌سازد.
۳.۲. قوانین و مقررات
نظارت بر آلودگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی و تعیین مقررات مناسب در زمینه بهینه‌سازی مصرف سوخت، هنوز در بسیاری از کشورها به صورت کامل پیاده‌سازی نشده است. این امر می‌تواند بر توسعه فناوری‌های پاک و کارآمد تأثیرگذار باشد.
۳.۳. مقاومت در برابر تغییر
نگرانی‌ها درباره تأثیرات اقتصادی ناشی از تغییر به سوخت‌های جدید، شامل هزینه‌ها و آثار اجتماعی نیز عامل دیگری در مقاومت در برابر تغییر به حساب می‌آید. بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی نگران افزایش هزینه‌های عملیاتی در صورت انتقال به سوخت‌های پایدار هستند.
۴. راهکارها و پیشنهادات
۴.۱. استفاده و توسعه سوخت‌های پایدار
تحقیق و توسعه سوخت‌های زیستی و استفاده از منابع تجدیدپذیر باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد. البته ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تولید و توزیع این سوخت‌ها نیز الزامی است.
۴.۲. بهینه‌سازی عملکرد هواپیماها
بهبود طراحی و فناوری‌های موتورهای هواپیما، می‌تواند به افزایش کارایی و کاهش مصرف سوخت منجر شود. استفاده از فناوری‌هایی مانند موتورهای هیبریدی و الکتریکی می‌تواند در این راستا مؤثر باشد.
۴.۳. ایجاد آگاهی عمومی
آموزش و آگاهی‌رسانی در مورد اثرات زیست‌محیطی صنعت هوانوردی برای عموم و همچنین شرکت‌های هواپیمایی ضروری است. افزایش آگاهی می‌تواند به مقامات و صنایع برای پذیرش تغییرات لازم کمک کند.
آشنایی با پیدایش علم شیمی / آنیتا شکری
دیدگاهتان را بنویسید