آنالیزی بر اقتصاد ملی کشور چین – علیرضا محمودی فرد

طبق گزارش فرا اقتصاد بین الملل، تردیدی نیست که کشور چین در دهه‌های اخیر، در بخش‌های مختلف، پیشرفت چشم‌گیری داشته است و اکنون به قطب اقتصادی در صنایع مختلف تبدیل شده است. به عقیده‌ی کارشناسان اقتصادی، چین در حال حاضر، دومین اقتصاد برتر جهان بوده و طی چند سال آینده، به بزرگ‌ترین قطب اقتصادی دنیا تبدیل خواهد شد.

مقدمه

اقتصاد ملی کشور چین، به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان شناخته می‌شود؛ البته با توجه به رشد سریع و چشم‌گیری که اقتصاد این کشور دارد، به‌زودی به‌عنوان اقتصاد برتر دنیا شناخته خواهد شد. این یادداشت به بررسی ساختار اقتصادی چین، عوامل مؤثر بر رشد آن، چالش‌ها و فرصت‌های این اقتصاد می‌پردازد.

1. ساختار اقتصادی چین

۱.۱. بخش‌های اصلی اقتصاد

اقتصاد چین، شامل سه بخش اصلی است:

کشاورزی: با وجود کاهش سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی، این بخش هنوز مهم‌ترین منبع اشتغال در مناطق روستایی به شمار می‌آید. بر اساس آمارها، کشاورزی نزدیک به %۷ از تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۲ را تشکیل داده است (World Bank, 2023).

صنعت: صنعت چینی، به‌ویژه صنایع تولیدی و فناوری، نقشی کلیدی در رشد اقتصادی داشته‌اند. چین تبدیل به بزرگ‌ترین تولیدکننده جهانی کالاهای مختلف از جمله الکترونیک و منسوجات شده است (National Bureau of Statistics of China, 2023).

خدمات: با افزایش درآمد و تغییرات در سبک زندگی، بخش خدمات به‌سرعت در حال رشد است و در سال ۲۰۲۲ حدود %۵۴ از تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود (IMF, 2022).

۱.۲. تجارت بین‌المللی

چین یکی از بزرگ‌ترین قدرت‌های تجاری جهان است. بر اساس آمارها در سال ۲۰۲۳، صادرات چین به بیش از سه تریلیون دلار رسید و این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده جهان شناخته می‌شود (World Trade Organization, 2023).

2. عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی چین

۲.۱. سیاست‌های اقتصادی

چین با اتخاذ سیاست‌های کلان اقتصادی، مانند «اصلاحات و درهای باز» و «ابتکار کمربند و جاده»، توانسته است به‌سرعت رشد کند. این سیاست‌ها به افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و تجارت بین‌المللی، کمک کرده است (Economic Research Institute for ASEAN and East Asia, 2023).

۲.۲. نیروی کار

نیروی کار ارزان و کارآمد، یکی از عواملی است که موجب جذب تولیدکنندگان جهانی به چین شده است؛ با این حال، تغییرات دموگرافیک و پیر شدن نیروی کار به یکی از نگرانی‌های آینده تبدیل شده است (China Labour Statistical Yearbook, 2023).

۲.۳. نوآوری و فناوری

چین به سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) برای ارتقاء فناوری و نوآوری توجه ویژه‌ای دارد. بر اساس گزارش‌ها، چین به دومین کشور بزرگ در هزینه‌های تحقیق و توسعه در جهان تبدیل شده است (OECD, 2022).

3. چالش‌های اقتصادی

۳.۱. تنش‌های تجاری

در سال‌های اخیر، تنش‌های تجاری با ایالات متحده و برخی کشورها به چالش‌هایی برای اقتصاد چین تبدیل شده است. تعرفه‌های تعرفه‌ای و محدودیت‌های تجاری می‌تواند بر رشد اقتصادی تأثیر منفی بگذارد (Peterson Institute for International Economics, 2023).

۳.۲. بحران‌های مالی

شکاف‌های مالی و بدهی بالا در بخش‌های دولتی و خصوصی از دیگر چالش‌های اقتصادی چین است؛ این موضوع می‌تواند به مشکلات اقتصادی گسترده‌تری منجر شود (China Financial Stability Report, 2023).

۳.۳. مسائل زیست‌محیطی

رشد سریع صنعتی و شهرنشینی به مسائل زیست‌محیطی جدی منجر شده است. آلودگی هوا و مشکلات آب، چالش‌های مهمی برای توسعه پایدار در چین محسوب می‌شوند (World Bank, 2023).

4. فرصت‌های اقتصادی

۴.۱. بازار داخلی

با افزایش سطح درآمد و بهبود کیفیت زندگی، بازار داخلی چین به یک فرصت بزرگ برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده است (McKinsey Global Institute, 2022).

۴.۲. دیجیتالی‌سازی

بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در چین به‌سرعت در حال رشد است. دیجیتالی‌سازی اقتصاد، فرصت‌های بزرگی برای نوآوری و توسعه ایجاد کرده است (Deloitte, 2023).

۴.۳. پایدارسازی اقتصادی

چین به‌سمت رشد پایدار و توسعه سبز حرکت کرده است. برنامه‌های مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش آلودگی می‌تواند به آینده بهتری برای اقتصاد این کشور کمک کند (United Nations Environment Programme, 2023).

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

اکنون اقتصاد ملی چین به‌رغم چالش‌های پیش روی خود، به‌عنوان یکی از قدرت‌های اقتصادی بزرگ جهان شناخته می‌شود. با توجه به پتانسیل‌های موجود، از جمله نیروی کار بزرگ، بازار داخلی و سرمایه‌گذاری در فناوری، چین می‌تواند همچنان در مسیر رشد و توسعه پایدار حرکت کند.

با تنظیم: علیرضا محمودی فرد – مدرس اقتصاد خرد در دانشگاه و مشاور رئیس هیئت مدیره موسسه پیشرو بین‌الملل پردیس در امور همکاری‌های علمی و بین‌المللی