مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری‌ها – علیرضا محمودی فرد

به گزارش فرا اقتصاد بین الملل، مدیریت ریسک جزو مهم‌ترین موارد درخصوص سرمایه‌گذاری‌هاست؛ در دنیای واقعی همواره عدم قطعیت‌هایی وجود دارد که مدیریت کردن آن‌ها لازم است.

مقدمه

مدیریت ریسک، یکی از جنبه‌های کلیدی در فرآیند سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاران ناگزیر از مواجهه با عدم قطعیت و ریسک‌های مالی هستند که می‌توانند بر بازده سرمایه‌گذاری‌هایشان تأثیر بگذارند. در این یادداشت، مفهوم مدیریت ریسک، انواع ریسک‌های مالی و استراتژی‌های مختلف برای مدیریت آن‌ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

1. مفهوم مدیریت ریسک

مدیریت ریسک، به مجموعه‌ای از فرآیندها و استراتژی‌ها اشاره دارد که با هدف شناسایی، ارزیابی و کاهش ریسک‌ها در زمینه‌های مختلف خاصه در سرمایه‌گذاری‌ها طراحی شده‌اند (Hillson, 2017)؛ هدف از مدیریت ریسک نه‌تنها کاهش ضررها، بلکه بهبود تصمیم‌گیری و تحقق اهداف سرمایه‌گذاری است.

2. انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری

ریسک‌های مربوط به سرمایه‌گذاری می‌توانند در چند دسته کلی تقسیم‌بندی شوند:

۲.۱. ریسک بازار

ریسک بازار، به نوسانات قیمت دارایی‌ها در پاسخ به تغییرات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی اشاره دارد؛ مثلاً، بحران‌های اقتصادی یا تغییرات در سیاست‌های پولی می‌توانند بر بورس و بازارهای مالی تأثیر بگذارند (Fabozzi, 2019).

۲.۲. ریسک اعتباری

ریسک اعتباری، به احتمال نکول (عدم پرداخت) از سوی اعتباردهنده یا شرکت‌ها در پرداخت بدهی‌های خود اشاره دارد، که می‌تواند منجر به ضرر سرمایه‌گذاری‌ها شود (Covitz & Downing, 2007).

۲.۳. ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی، به احتمال عدم توانایی تبدیل یک دارایی به وجه نقد در زمان نیاز اشاره دارد. عدم وجود خریداران کافی در بازار می‌تواند منجر به فروش دارایی‌ها به قیمت‌های غیرمناسب شود (Kahneman & Tversky, 1979).

۲.۴. ریسک عملیاتی

ریسک‌های عملیاتی، ناشی از نابسامانی‌های داخلی در یک سازمان، مانند خطاهای انسانی، مشکلات فناوری یا نقص‌های سیستم‌های مدیریتی هستند؛ این نوع ریسک می‌تواند عملکرد کلی شرکتی را تحت‌تأثیر قرار دهد (Dermine & Neto, 2016).

3. استراتژی‌های مدیریت ریسک

برای مدیریت موثر ریسک در سرمایه‌گذاری‌ها، می‌توان از انواع استراتژی‌های زیر بهره‌برداری کرد:

۳.۱. تنوع‌بخشی

تنوع‌بخشی (Diversification)، به پخش سرمایه‌گذاری‌ها در چندین دارایی مختلف اشاره دارد. این روش می‌تواند به کاهش ریسک اختصاصی کمک کند، زیرا نوسانات منفی یک دارایی ممکن است توسط نوسانات مثبت دارایی‌های دیگر جبران شود (Markowitz, 1952).

۳.۲. استفاده از ابزارهای مالی

ابزارهای مالی مانند قراردادهای آتی، گزینه‌ها و سوآپ‌ها می‌توانند برای بیمه‌گذاری در برابر نوسانات و کاهش ریسک‌های خاص استفاده شوند؛ این ابزارها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا در برابر ریسک‌های مالی مقاوم‌تر شوند (Black & Scholes, 1973).

۳.۳. تحقیقات و تحلیل‌های بازار

تحقیقات عمیق و تحلیل‌های دقیق مالی می‌توانند به شناسایی و ارزیابی ریسک‌ها کمک کنند. سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال، تصمیمات بهتری در خصوص سرمایه‌گذاری‌های خود اتخاذ کنند (Fama, 1991).

۳.۴. بررسی و مدل‌سازی ریسک

استفاده از مدل‌های ریاضی و آماری می‌تواند به درک بهتر و پیش‌بینی ریسک‌ها کمک کند. مدل‌های ارزش در معرض خطر (VaR) و مدل‌های گاما می‌توانند در ارزیابی و مدیریت ریسک بسیار مؤثر باشند (Jorion, 2007).

4. نتیجه‌گیری

مدیریت ریسک یک عنصر اساسی در فرآیند سرمایه‌گذاری است و می‌تواند تأثیر چشم‌گیری بر نتایج مالی داشته باشد. با استفاده از استراتژی‌های مناسب و ترکیبی از تحلیل‌های دقیق، سرمایه‌گذاران می‌توانند ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری‌های خود را شناسایی و مدیریت کنند و از این طریق به حداکثر رساندن بازده و کاهش ضررها کمک کنند.

گردآوری: علیرضا محمودی فرد – مشاور مدیرعامل در امور فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت فناوری و مهندسی پرتو صنعت طلایی