آلودگی هوا: تهدیدی برای سلامتی و محیط زیست؛ نقش صنعت خودرو در کاهش آن

آلاینده های هوا مانند ذرات معلق، گازهای سمی مانند دی اکسید گوگرد، اکسید نیتروژن و ازن، تاثیرات منفی و حتی مرگبار بر سلامت انسان دارند. تنفس این آلاینده ها می تواند باعث بروز مشکلات تنفسی مانند آسم و برونشیت، بیماری های قلبی عروقی، سرطان ریه، سندروم مرگ ناگهانی نوزاد، اختلالات عصبی، کاهش عملکرد ریه در کودکان و سایر بیماری ها شود. به خصوص در افراد با سابقه بیماری های قلبی و تنفسی، کودکان، سالمندان و زنان باردار، خطرات ناشی از آلودگی هوا بیشتر است.

آلودگی هوا نه تنها سلامت انسان را تهدید می کند، بلکه بر محیط زیست نیز تاثیر مخرب دارد. انتشار گازهای گلخانه ای مانند دی اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن منجر به گرمایش زمین، تغییرات آب و هوایی، افزایش سطح آب دریاها، ذوب شدن یخچال های قطبی، خشکسالی، تشدید طوفان ها و سایر بلایای طبیعی می شود.

صنعت خودرو یکی از منابع اصلی انتشار آلاینده های هوا، به ویژه در شهرهای بزرگ، محسوب می شود. حدود ۲۰% از انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از بخش حمل و نقل و بخش اعظم آن را خودروهای شخصی تشکیل می دهند. خودروها با احتراق سوخت های فسیلی مانند بنزین و گازوئیل، آلاینده هایی مانند اکسیدهای نیتروژن (NOx)، ذرات معلق (PM) و ترکیبات آلی فرار (VOC) را منتشر می کنند.

اکسیدهای نیتروژن (NOx) عوامل اصلی در تشکیل اُزون و باران اسیدی هستند و موجب تحریک دستگاه تنفسی و بیماری های قلبی می شوند.

ذرات معلق (PM) که با اندازه کوچکتر از ۲.۵ میکرون (PM2.5) معروف هستند، به عمق ریه ها نفوذ کرده و باعث بیماری های تنفسی، سرطان و مشکلات قلبی می شوند.

ترکیبات آلی فرار (VOC) در تشکیل اُزون نقش دارند و موجب تحریک دستگاه تنفسی و مشکلات چشم می شوند.

برای کاهش آلودگی هوا ناشی از صنعت خودرو، راهکارهای مختلفی ارائه شده است که می توان آنها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

۱. راهکارهای تکنولوژیکی:

توسعه خودروهای برقی: خودروهای برقی با استفاده از باتری های قابل شارژ، هیچگونه آلاینده ای منتشر نمی کنند. این خودروها به طور فزاینده ای در حال محبوبیت هستند و با کاهش هزینه تولید و افزایش برد محدوده حرکت، آینده حمل و نقل را تغییر می دهند.

استفاده از سوخت های پاک: استفاده از سوخت های جایگزین مانند بیودیزل، اتانول، هیدروژن و گاز طبیعی (CNG) می تواند انتشار آلاینده ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

بهینه سازی موتور خودرو: استفاده از فناوری های جدید در طراحی و ساخت موتور خودرو مانند سیستم های توقف و حرکت (Start-Stop)، سیستم بازیابی انرژی ترمز (Regenerative Braking) و سیستم کاهش انتشار آلاینده ها (SCR) می تواند مصرف سوخت را کاهش داده و انتشار آلاینده ها را به حداقل برساند.

استفاده از فیلترهای پیشرفته: استفاده از فیلترهای ذرات معلق (PM) و فیلترهای گازهای سمی در سیستم اگزوز خودرو، می تواند انتشار آلاینده ها را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

۲. راهکارهای غیرتکنولوژیکی:

بهبود زیرساخت های حمل و نقل: توسعه سیستم های حمل و نقل عمومی مانند مترو، اتوبوس و قطار و همچنین احداث مسیرهای دوچرخه سواری و پیاده رو می تواند ترافیک جاده ای را کاهش داده و در نتیجه انتشار آلاینده ها را نیز به طور قابل توجهی کاهش دهد.

ترویج حمل و نقل اشتراکی: ترویج استفاده از سرویس های اشتراک خودرو مانند اسنپ و تپسی و همچنین تشویق افراد به استفاده از حمل و نقل عمومی و دوچرخه می تواند به کاهش تعداد خودروهای شخصی در شهرها و در نتیجه کاهش آلودگی هوا کمک کند.

تغییر سبک زندگی: تغییر سبک زندگی به سمت استفاده کمتر از خودرو و گرفتن مزایای حمل و نقل عمومی و دوچرخه سواری می تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند.

اعمال محدودیت های ترافیکی: اعمال محدودیت های ترافیکی برای خودروهای فروخته شده در دهه های گذشته و همچنین اعمال محدودیت های ترافیکی در مناطق مرکزی شهرها می تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند.

آلودگی هوا یک چالش جدی برای سلامتی و محیط زیست است. نقش صنعت خودرو در این زمینه بسیار مهم است و برای حل این مشکل، توسعه و بهبود فناوری های مرتبط با خودروها و حمل و نقل ضروری است.

با اتخاذ راهکارهای مناسب مانند توسعه خودروهای برقی، استفاده از سوخت های پاک، بهینه سازی موتور خودرو، توسعه سیستم های حمل و نقل عمومی، ترویج حمل و نقل اشتراکی و تغییر سبک زندگی می توان آلودگی هوا را کاهش داده و سلامتی انسان و محیط زیست را حفظ کرد.