اصول مدیریت کیفیت- علیرضا محمودی فرد

فرا اقتصاد بین الملل | مدیریت کیفیت به‌عنوان یک رویکرد سیستماتیک برای بهبود کیفیت در سازمان‌ها، شامل مجموعه‌ای از اصول و استانداردها است که به‌منظور برآورده ساختن نیازهای مشتری و ارتقاء عملکرد سازمان طراحی شده‌اند. این اصول به مدیران و کارکنان، در فرآیند تصمیم‌گیری، تجزیه و تحلیل و بهبود مستمر کیفیت محصولات و خدمات کمک می‌کنند.

1. تعریف مدیریت کیفیت

مدیریت کیفیت به فرآیندهای برنامه‌ریزی، کنترل، تضمین و بهبود کیفیت در سازمان اشاره دارد. هدف اصلی آن اطمینان از برآورده ساختن نیازها و انتظارات مشتریان و ذی‌نفعان با استفاده از رویکردی سیستماتیک است (Besterfield et al., 2016).

2. اصول مدیریت کیفیت

۲.۱. تمرکز بر مشتری

یکی از کلیدی‌ترین اصول مدیریت کیفیت، تمرکز بر نیازها و انتظارات مشتری است. سازمان‌ها باید همواره به جمع‌آوری و تحلیل بازخورد مشتریان بپردازند و کیفیت محصولات و خدمات خود را طبق این نیازها تنظیم کنند. این اصل نه تنها شامل برآورده ساختن نیازهای فعلی مشتریان می‌شود، بلکه باید به نیازهای آینده آن‌ها نیز توجه شود (Kotler & Keller, 2016).

۲.۲. رهبری

مدیران و رهبران سازمان باید فرهنگ کیفیت را ترویج دهند و همواره بر این مبنا تصمیم‌گیری کنند. آن‌ها باید اهداف واضحی را تعیین و به کارکنان الهام دهند تا به‌سمت بهبود مستمر حرکت کنند. رهبری مؤثر، نقش کلیدی در ایجاد و حفظ جو سازمانی مثبت و متعهد به کیفیت ایفا می‌کند (Deming, 1986).

۲.۳. مشارکت کارکنان

مشارکت فعال و مؤثر کارکنان در فرآیندهای بهبود کیفیت ضروری است. کارکنان باید با وظایف و فرآیندهای کیفیت آشنا شوند و نظرات و پیشنهادات خود را ارائه دهند. این مشارکت نه تنها موجب بهبود کیفیت می‌شود، بلکه حس تعلق و همدلی را در کارکنان تقویت می‌کند (Bourne, 2016).

۲.۴. رویکرد فرآیندی

بهبود کیفیت باید از طریق رویکرد فرآیندی پیگیری شود. شناخت فرآیندها و بهینه‌سازی آن‌ها می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی منجر شود. این رویکرد شامل تحلیل و طراحی مجدد فرآیندها به‌منظور بهبود مداوم است (Slack et al., 2016).

۲.۵. بهبود مستمر

بهبود مستمر یکی از اصول اساسی مدیریت کیفیت است. سازمان‌ها باید به‌دنبال شناسایی و اجرای تغییرات در فرآیندها و سیستم‌ها باشند تا به کیفیت بهتر و کارایی بالاتر دست یابند. این بهبود باید همواره و به‌طور مستمر انجام شود و بخشی از فرهنگ سازمانی گردد (Ishikawa, 1990).

۲.۶. تصمیم‌گیری بر پایه شواهد

تصمیم‌گیری در مدیریت کیفیت باید بر اساس شواهد و داده‌های معتبر باشد. تجزیه و تحلیل دقیق داده‌ها و اطلاعات، مدیران را در دست‌یابی به تصمیمات منطقی و مؤثر یاری می‌کند. این اصل اهمیت علم داده و تجزیه و تحلیل آمار را در مدیریت کیفیت نشان می‌دهد (Besterfield et al., 2016).

۲.۷. روابط متقابل با تأمین‌کنندگان

توسعه روابط قوی و متقابل با تأمین‌کنندگان به‌عنوان یک اصل مهم در مدیریت کیفیت شناخته می‌شود. همکاری و ارتباط نزدیک با تأمین‌کنندگان می‌تواند به بهبود کیفیت مواد اولیه، کاهش هزینه‌ها و تسریع در فرآیندهای تولید کمک کند (Mentzer et al., 2001).

3. نتیجه‌گیری

اصول مدیریت کیفیت به سازمان‌ها کمک می‌کند تا در بهبود کیفیت محصولات و خدمات خود موفق‌تر عمل کنند. با تمرکز بر این اصول، سازمان‌ها می‌توانند رضایت مشتریان را افزایش داده، هزینه‌های تولید را کاهش داده و در نهایت به یک مزیت رقابتی پایدار دست یابند. در نهایت، به‌کارگیری این اصول نیازمند عزم راسخ، آموزش مستمر و مشارکت تمامی اعضای سازمان است.

تنظیم: علیرضا محمودی فرد – مشاور رئیس هیئت مدیره موسسه پیشرو بین‌الملل پردیس در امور همکاری‌های علمی و بین‌المللی